Баабар vs Ганхуяг буюу “Пийдаалын засаглал”

Баабар, судлаач Ганхуяг нарын хэн ялсан талаархи маргааныг уншиж ихэд баяслаа. Интеллектуал түвшинд мэтгэлцэж байна. Болж байна.

Ардчилсан нам засгийн эрх авснаараа бид хөгжлийн замдаа шуудрах уу? Харин ч асуудал улам төвөгтэй болно. Хамгийн тод жишээ нь Яармагийн дэнж дээр болж байгаа үйл явц. Газартай болно гэсэн иргэн хүний хүсэл, шунал дээр эсрэг талынхан “гоё” тоглолт хийж, үйлтэйгээрээ дүүргийн ЗДТГ, цагдаа,  Газрын албаныхан очиж ажил ундрав. ТВ ярилцлагад орж буй иргэд бүгд ДАРХАН ЦААЗТАЙ газар гэдгийг нь мэдэж байсан нь сайн боловч, ДАРГА НАР байшингаа бариад байхад ЖИРИЙН ИРГЭН би яагаад болохгүй байдаг гэсэн үндэслэл гаргаж байв.

Бат-Үүл БААТАР хууль бус олгосон газрыг буцааж хурааж авна гэсэн ПОПУЛИСТ зүйл ярьж сонгуульд ялалт байгуулсан. Түүний хууль бус олгогдсон гэж үзэж буй газар нь  цаасан дээрээ мөрдөгдөж буй хуулийн хүрээнд олгогдсон байдаг гэдгийг тэр ОЙЛГОЖ буй болов уу? Жишээ нь: Өвөр Зайсангийн аманд буй барилгын зөвшөөрөл бүгд АЯЛАЛ, ЖУУЛЧЛАЛЫН зориулалтаар олгогдсон газар дээр баригдсан. Тэднийг дулааны болон усны нэгдсэн шугамд холбоогүй. Үл хөдлөх хөрөнгийн гэрчилгээг нь айл бүрт олгосон байгаа. Авилгаар авсан газрын бичгээ олон давхар сууцанд амьдрах айлуудад хуваагаад олгочихсон энэхүү дампуу зохицуулалтаар бол иргэд Зайсангийн амны АГААРТ м.кв эзэмшдэг болохоос ГАЗАР эзэмшдэггүй тул хуулийн хүрээнд ямар ч маргаан БАЙХГҮЙ. Хэрэвзээ газрын зөвшөөрлийг нь цуцалбал төр нь өөрөө бүртгээд баталгаажуулчихсан агаарт баригдсан ХУВИЙН ӨМЧ-д халдах болж байна. Банкны зээлийн барьцаанд байгаа өмчид халдваас хэдэн банкныхаа шилийг харах л болох биз.

Нийтийн орон сууцыг амины орон сууцаар солих хөтөлбөрийг би хувьдаа дэмжиж байгаа. Үнэхээр байгаа ганц өмч нь болох газраа эргэлтэд оруулах хүсэл Ж хорооллынхонд их бий. Сүхбаатар дүүргийн Засаг хатан Цогзолмаагийн хөрөг нэвтрүүлэгтээ хийсэн нэг яриа миний сэтгэлийг ихэд эмзэглүүлсэн. Өнгөрсөн хэдэн жилд Ногоон нуур, 100 айл орчимд 7-р хороолол барих гээд баахан газар чөлөөлөлт явагдсан юм. Цогзолмаа даргыг УИХ-ын сонгуулийн сурталчилгааны үеэрээ уулзахад нь 5 сая төгрөг аваад газраа чөлөөлсөн иргэд “Таныг ухуулахад бид нүүсэн. Гэтэл нүүгээгүй үлдсэн айлууд газраа 50 саяар зарж байна” гэж гомдоллоход нь тэр хүн дотроо “Миний сэтгэл хувь хүнийхээ хувьд өвдсөн. Гэхдээ би АЖИЛ хийж байсан юм байна гэж бараг бахархсан” гэж хэлж байлаа.

2007 он. 32 тойргийн шинэ зам барих болж бас л баахан айл нүүлгээд улсаас зөөх машиныг нь гаргаж өгөөд Өлзийтөд гэрэл ч үгүй, автобус ч үгүй газарт аваачиж буулгасан. ТВ-ээр нүүхгүй байгаа айлуудыг муучлан үзүүлж, жигшүүлэх кампаанит ажил ч далайцтай өрнөсөн. 16-р сургуулийн багш хоёр хүүхэдтэй өрх толгойлсон эмэгтэйн хашаа энэхүү нүүлгэн шилжүүлэлтэд хамрагджээ. Хоёр хүүхэд нь мэдээж тэр сургуульд өглөө, үдээс хойш ээлжилж явдаг тул гэрээ хараад байдаг байж. Нөхөн төлбөр нь хэд байсныг санахгүй байна. Гэвч өглөө 5.30 минутад босоод хоёр хүүхдээ хөтлөөд 5 км алхаж байж микронд суудаг, гэр нь өдөржин хоосон байдаг тул савтай ус нь тэс хөлдсөн талаар, модон хашааг нь хүмүүс нэг нэгээр нь ховхлоод явчихсан тухай ярьж байж билээ. Ядаж өвөл өнгөртөл 100 айлд хашаа түрээслэж суухаас гэж ярьж байсан тэр эмэгтэй нөхөн төлбөрт авсан мөнгөө лав юу ч болгож чадаагүй юм.

Анх 7-р хорооллын хэсэгчилсэн төлөвлөгөө гарч нэг айлын газрыг 50 сая төгрөгөөр үнэлэхэд маш их хэл ам гарна гэж ярьж хэлж байсан. 100 айл орчмын айлуудын 15 орчим хувь нь 50 түүнээс олон жил суурьшсан хүмүүс байдаг. Сүүлийн 20 жил суурьшсан хүмүүс нь 50 орчим хувийг эзэлнэ. Тэгвэл суурьшлийн хугацанаас нь хамааран ялгавартай нөхөн олговор олгох загвар байсаар байтал нэг ижил үнэлээд хашаандаа барьсан байшинг нь үнэлж мөнгө олгож эхэлснээр хашааныхаа газар дээр хөрөнгө зарцуулж жижиг сууц барих ажил идэвхижсэн. Банк чиг уухайн тас газрынх нь гэрчилгээгээр барьцаалж бага хэмжээний зээл ихээр гаргасан. Яг эндээс нүүхгүй, 250 саяыг өг гэдэг гэдийлт үүсч, олон нийтийн мэдээллийн хэрэгслээр тэдгээр өрхийг жигшээх ажил өрнөсөн.

Дөрвөн сард Хот байгуулалтын форум болов. Сонгинохайрхан дүүрэгт УИХ-д нэр дэвшигч Л. Эрхэмбаяр гуай ирж хот байгуулалтын талаар мөрөөдлөө хуваалцсан. Хот байгуулалтын архитекторууд ч бүгд “Бид сайн төлөвлөдөг. Дарга нар зөвшөөрөл олгоод бидний төлөвлөгөөг хэрэгжүүлэхгүй байна” гэж гомдоллон “нийтийн эрх ашгийн төлөө айлуудыг албадан нүүлгэх нь зөв” гэдэг дээр санал нийлцгээж, “Та нар хүний өмчид халдаж байна шүү дээ” гэсэн намайг олон талаас дайрсансан. Хэрэвзээ АН амлалтаа биелүүлж, хөрөнгө оруулалтын зардлаа ОЛООД Ж хороолол руу дэд бүтцээ ТАТАЖ ЧАДВААС газрын үнэ өснө. Харин гэр хорооллын 180 мянган өрхийн хэд нь гэр рүүгээ тэрхүү шугам, сүлжээг оруулж чадах бол гэдэг нь өөрөө их том асуудал болж хувирна. Ямар ч л байсан ойрын хэдэн жилдээ утаа арилахгүй. Зун болохоор наадмаа ярьсаар, өвөл болохоор утаагаа ярьсаар лав дахиад 5 жил болох нь. Зун утаагүй ч тоосжилт гэж аймаар зүйлтэй болж байна. Өвөл нь утаа, хавар нь хог, зун нь тоос, намар нь шороо ярьдаг УБ болох нь дээ, хөөрхий.

Ёо, улс төржсөөр байтал мэдрэл нээрэв муудлаа байна. Дээр нь энэ Ганчимэг ч бас юув дээ.