Нисэх үү, эс нисэх үү?

Австралийн үндэсний агаарын тээврийн компанийн гүйцэтгэх захирал өнгөрсөн хагас сайн өдөр бүх нислэгээ цуцлах шийдвэр гаргаснаар энэхүү улс төр, үйлдвэрчин, Австралийн үндэсний компанийг хамарсан хурц үйл ажиллагаа өнөөдөр 2 цаг хүртэл үргэлжлэв.

Маргаанд оролцогч талууд:

1. Кантас дэлхий даяар 35 мянган ажилчин, ажилтантай бөгөөд тэдний 92 хувь нь австралийн иргэд юм. 3800 ачаа, тээш, шат, хоол хүнсний нийлүүлэт зохицуулалт хариуцсан ажилтантай. 1600 нисгэгчтэй, 1650 инженер, техникийн ажилтантай. Өдөрт 68 мянган хүн уг компаниар үйлчлүүлдэг бөгөөд дэлхийн 22 онгоцны буудалд хүмүүс гацлаа. Энэ нь өдөрт 20 сая доллар алдахад хүргэв. Нислэг нь цуцлагдсан зорчигчдын тийзний үнийг буцаан олгохоос гадна хэрэв өөр авиакомпаниар үйлчлүүлсэн бол тийзний үнийн зөрүүг давхар олгохоор Кантас шийдвэрлэв.

2. Хөдөлмөрийн нөхцөлөө сайжруулахаар нэгдсэн холбоо, эвслүүд

Тээвэрчдийн холбоо- ачаа тээш, нисэх баг, зөөврийн шатны жолооч,  хоол хүнснийхэн нийлээд 5000.

Шаардлага: цалингаа ирэх гурван жилд жилд 5 хувь нэмэгдүүлэх, хөдөлмөр жуулчлалын компаниар ажил үүрэг гүйцэтгүүлэхийг зогсоох. Өмнө нь хэд хэдэн удаа 1-2 цагийн ажил хаялт зарлаж байсан юм.

Мэргэжлийн нисэхийн инженерүүдийн холбоо-1400 гишүүнтэй.

Шаардлага: Цалин 5 хувь нэмэгдүүлэх. Өмнө нь нэг цаг үйлчилгээ хийхгүй байх, бүтэн өдөр ажил хаялт зарлаж байснаас болж 7 нислэг зогсож байсан.

Австрали болон олон улсын нисгэгчид

Шаардлага- Тогтвортой ажлын байр, Кантасаар компаниар үнэгүй үйлчлүүлэх, клубын гишүүний эрхийг тэдний гэр бүлд олгох. Кантас компанийн сургалтад хамрагдсан ахмад нислэгийг удирдах. Өмнө нь нислэгийн явцад  нөхцөл байдлын талаар зорчигчдод мэдээлэл хийж байсан.

3. Засгийн газар

Засгийн газар Fair Work Australia байгууллагаар асуудлыг шийдвэрлүүлэхээр шийдвэрлэсэн. Одоо мөрдөгдөж буй Fair Work Act 2009 хуулиар бол эдийн засагт оруулах хохирол нь их бол ажилтнуудын хамтын ажил хаялт, хөдөлгөөнийг зогсоох эрх уг байгууллагад байдаг бөгөөд 5 хоногийн дотор шийдвэрлэх үүрэгтэй.Дээрхи байгууллага шийдвэр гаргахаас өмнөх хугацаанд Засгийн газар ажил хаялтыг зогсоох хууль зүйн эрхтэй байдаг юм байна.

Хагас сайн өдөр бүх нислэгээ цуцлахынхаа өмнө Кантасын СЕО Аллан Жойс ЕС Жулиа Гиллардтай утсаар ярихаар чармайсан бөгөөд тэрээр Баруун Австралид Хамтын нөхөрлөлийн орнуудын удирдагчдын хуралд оролцож байсан болно.

Нислэг цуцлалт албан ёсоор хагас сайны 5 цагт эхэлсэн ба үүнээс цааш гурван цагийн дотор ЕС үйлдвэрчний хөдөлгөөн хууль бус гэж зарлах ёстой байсан гэнэ. Энэ тохиолдолд Кантасын нислэг тэр шөнөдөө буцаж хэвийн нөхцөлд орох байлаа.

Аллан Жойс тав дахь өдөр Тээврийн сайд Антони Албанизтэй уулзсан болохыг эх сурвалжууд нотлов. Өнөөдөр Парламэнтийн хуралдаан дээр сөрөг хүчнийхэн ЕС яагаад тэр дор нь арга хэмжээ аваагүй талаар мэтгэлцэхэд Тээврийн сайд Албаниз Кантасын босс ийм боломж олгоогүй гэж бүүр өөр юм ярилаа. Үйл явдал улам л сонирхолтой болж байна. Эд ч яахав буруу зөвөө хэрэлдэж, хэлэлцээд олоод тогтоочихно. Харин жуулчлалын улирал эхэлж байхад үндэсний ганц компанийн нэр хүндээ шавартай хутгасан асуудал ард олны дунд хамгийн их яригдаж байна.

Би Аллан Жойсыг лидэрийнх нь хувиар дэмжинэ. Үнэхээр хатуу чанга шийдвэр гаргаж, асуудлыг олны анхааралд, Засгийн газрын анхааралд орууллаа. Гэвч нийтийн эрх ашгийг хамгаалах нь хаана байна вэ? Дэлхий даяараа бүсээ чангалж байхад цалин нэмэх яриад ажил тасалдуулаад байгаа хүмүүс “эх оронч” уу, эсхүл хямд компаниудад зах зээлээ алдаж байгаа үед хатуу чанга боловч цаашдын хямралаас сэргийлж чадсан шийдвэр гаргасан босс “эх оронч” уу? Нисгэгч болохыг мөрөөддөг байсан гавал хүү хараа муутайгаасаа болоод мөрөөдлөө биелүүлж чадаагүй ч заримдаа хатуу шийдвэр гаргах нь цаашдын зам мөрд зөв сайн байдгийн жишээ болон мэнэжмэнтийн сурах бичгүүдэд орох биз.

 

Долоон тэрбум

Манай улс НҮБ-д бүрэн эрхэт гишүүнээр элссэнийн 50 жилийн ой тохиолоо. НҮБ байгуулагдсан өдрийг тохиолдуулан Ерөнхий ассамблейн чуулганы танхимд манайхан сайхан концерт тоглов. Үнэхээр сэтгэл хөдөлгөм сайхан арга хэмжээ болсон байна лээ. Үүнээс илүү улсаа яаж сурталчлах билээ. Тэр танхимд дуулсан, бүжиглэсэн, хөгжимдсөн, нугарсан, хуурдсан, удирдсан, найруулсан бүх хүмүүст би үнэхээр атаархаж байна. Амьдралд тохиолдох ховор аз завшаан гэж үүнийг хэлэх байх. Тайзны гадуур зохион байгуулалт, ложистик, найруулга гээд их ажил өрнөсөн байгаа.

Б. Наранзуныг рэпчин, попчингоор нь дуудаад муулаад байсан. Хөшигний ард хамгийн их ачааг үүрсэн болов уу. Мөн НҮБ-д суугаа манай төлөөлөгчийн газрынхан хэдэн жилийн өмнөөс лобби сайн хийж байж энэ бүхэн бүтсэн байх. Тийм болохоор тэд маш их ажил бүтээлээ.

Хэдэн жилийн өмнө Наадмын нээлтийн найруулга хийх ажилтай танилцах завшаан тохиож билээ. Бид эцсийн бүтээгдэхүүн үздэг болохоор масс арга хэмжээг босгоход их хөдөлмөр, сахилга бат шаарддаг гэдгийг тэр бүр боддоггүй. Урлагийн тоглолт тайзан дээр нэг өөр, задгай талбайд бас өөр харагддаг юм байна. Найруулагчийн авъяас тэр олон бүрдэл хэсгүүдийг нэгтгэж харах, зохион байгуулах, гоо зүйн мэдрэмжтэйгээр талбайгаа ашиглахын тулд байршил хөдөлгөөнийг тооцох… Пээш, хэцүү, мэдрэл нээрв муутгах хөдөлмөр байна лээ. Би лав өдрийн тал харж суусан, юу ч хийгээгүй байж ядарч үхэнгээ алдсан.

7 сарын 1-ний хар өдрийн дараа ТВ нулимс дуслуулан ярьж байсан Батчулуун гуай инээмсэглэн хөгжимчдөө удирдаж, концертын ерөнхий найруулагч Жанцанноров гуай хэвлэлийн бага хурал дээр уртын дууны, хөөмийн гайхамшгийг ярьж (орчуулагч түүний хэлсэн гоё үгийг буутал орчуулж чадаагүй :() , дахиад нэг дуу сонсох уу гээд ёстой л нэг юмтай хүн шиг загнахад, монгол бүжгээр морины олон янзын явдлыг дүрслэн үзүүлэхэд, сонгодог дуурийг морин хууртай дуулахад би ямар их баяртай суусан гээч. Үндэсний бахархал гэж энэ л байх.

Энэ жилийн НҮБ-ын өдрийг Celebrating cultural diversity уриан доор зохион байгуулжээ. Энэ дэлхий 200 гаруй улстай. Яг таг хэлэх гэхээр “үндэстэн-улс”аа байгуулж буй тив Африкт тогтмол нэг шинэ улс тусгаар тогтнолоо тунхагладаг тул их хэцүү. Маргааш дэлхийн хүн ам 7 тэрбум хүрнэ. Тэдний найман сая нь монгол үндэстэн бол тэднээс азтай гуравхан сая нь тусгаар Монгол Улсын иргэн юм. Би тусгаар улсын иргэн болж төрсөндөө ямагт баярлаж, бахархаж явдаг.

Мөнхийн хөршүүдтэйгээ харьцуулбал дэлхийн таван хүн тутмын нэг нь Хятад, тавин хүний нэг нь Орос, харин хорин таван МЯНГАН хүний нэг нь Монгол юм. ГАНЦХАН хятадтай тэнцэхийн тулд oросууд арав дахин, бид 5000 дахин өсөх хэрэгтэй. Гэвч бидэнд тийм боломж, бололцоо алга. Тэгэхээр байгаа хэд нь хоорондоо нэгдэж ажиллаж, монгол гэдэг бүлэг сэтгэхүйг хөгжүүлж байж, даяаршсан энэ ертөнцөд бахархал болсон хэл, монгол соёлоо авч үлдэх юм.

Долоон тэрбум хүн гэдэг долоон тэрбум ертөнц, Бүгд өөр өөрийн асуудалтай, баяртай бахархалтай байгаа. Биднийг нэгтгэх ганцхан зүйл болох дэлхий ээж энэ олон хүнийг ая тухтай, эрүүл саруул амьдруулах гэж хамаг байдгаараа “чардайж” байна.

Дараахи линкээр орвол чи өөрийнхөө энэ дэлхийн хэддэх хүн болохоо мэдэж болохоос гадна чамаас өмнө хэдэн хүн амьдарч байсныг олж мэдэх боломжтой юм.

http://www.bbc.co.uk/news/world-15391515

Мөн дэлхийд үлдээж буй үл мөрөө тооцоход

http://www.7billionandme.org/

http://www.epa.vic.gov.au/ecologicalfootprint/calculators/personal/introduction.asp

хуудсаар ороод үзээрэй.

Цэнхэр нүдэн бомбооко

Dedicated to my Blue-eyed full cheek.

Today is your birthday. We were expecting you long time, especially mummy and daddy. Before your safe arrival, the whole family was on an anticipation mood. A full-scale preparation, including cleaning up the garden, which took at least three weekends, renovating a nursery room with a purple wall, buying baby cloths, reusable nappies, a stroller, car seats and etc. was on for at least a half year. The last thing was to have the big black car professionally cleaned that it looked almost new.

The night before your birth the household was on a high alert. When you finally decided to appear, we were all delighted, especially ЭМЭЭ who sobbed learning you were a girl.

The first month I was scared of you. You were a tiny little creature that I was afraid to touch. Everyone was ecstatic about cuddle. But I knew back then I’d be one of favorites soon.

Coming back from holiday I learned that you started to show individuality. You had a very long attention span. With a piece of paper it took you good 15 minutes to play. You would spend five minutes for each: making a noise,  turning over, and flipping it. You had studied a small piece of wrap paper if it were the most complex engineering masterpiece.

You were becoming cuter and cuter each day, and still you are. I feel lucky that I could witness your first sit up, commando crawl, full scale crawl, riding a mobile, standing, steps, reading, building, drawing…

You liked very much walking around the dinner table with me. We were ideal for each other: making small steps in unison holding four hands. I believe you’ll become a great soccer player as your kicking Grandma’s cumcuats were superb. You liked a little yellow frog in the backyard so much that quickly learned to respond to questions ”Where is a hop hop? Where is a tuun-tuun?”.

You are the first Australian-Australian baby who understands and speaks some Mongolian. Your first word НАМ-НАМ refers to food, and then ӨВӨӨ, ЭМЭЭ, АЙНАА, ГОХ-ГОХ, ГО-ГО, БА-БА, ХОВ-ХОВ. Now you reply АА, ТИЙН and laugh when I call you ШАР ТОЛГОЙ.

Your linguistic development amazes me. Now you can not only reply (I am very busy, grandma to a request), but also comment (Aйнаа is playing (pause for an effect) as a baby). LOL.

For coming years Aйнаа may not be able to attend your birthday parties. But Aйнаа will celebrate the day and will always cherish the memories of us together: swinging in the park,  letting cones to run down on a slippery-dip at the park, play Hide & Seek  with a neigbor’s black ХОВ-ХОВ, and laugh until we can’t breath. Also Aйнаа hopes one day you will come to Mongolia visit her. Then we will ride a two-hump camel, whose stand up is much the like sliding down a slippery dip.

Meantime, I am wishing to my Blue-eyed full cheek Happy Second Birthday. 

With lots of love from Айнаа.

Статистик юу өгүүлнэ вэ? Бидний монголчууд тооны хэлээр

Америкийн Тагнуулын төв газрын мэдээгээр манай улсын хүн ам 3 сая хүрчихсэнээр барахгүй илүү гарчихсан байна.

Өнгөрсөн жилийн Хүн ам, орон сууцын тооллогын дүнгээр 2.7 сая. Барагцаагаар дөрвөн зуун мянган хүний зөрүү гэдэг бас л их тоо. Эх орны хишиг 21 мөнгөөр үржүүлээд хөрвүүлвэл 8,4 тэрбум төгрөг болж байх юм. Их мөнгө. Цөөхөн хүн тоолж мөнгөө хэмнэх бодлого юм болов уу?

Түүхэндээ байгаагүйгээрээ баяжиж байгаа энэ үед төсөөлөх нь битгий хэл, монголоор хэлж мэдэхгүй тэр олон оронтой тоонд миний толгой эргэчих юм. Тэр айхтар их тоог нь америк дойлуурт хөрвүүлж бодож байж арай гэж төсөөлдөг. Индонези гэх мэт мөнгөний ханш муутай орныхон төсвөө яаж хэлэлцдэг бол? Индонезүүдээс асууя байз.

Хатуу статистик тоо хэлээд байхаар хялбаршуулчихвал энгийн хүмүүст хүрэхдээ хялбар байдаг гэдгийг санхүүч еврэй хүнээс анх сонсож байж билээ. Тэр хүн ажилтнуудад санхүүгийн талаар мэдээлэл өгөхдөө их сонин, сонин жишээ хэлдэгсэн. WordPress-ийн өнгөрсөн жилийн тайлантай төстэй. Туршлага судлаад энэ аргыг хэрэглэх гээд үзье.

Бид хэн бэ?
Арван монголын НЭГ нь сургуулийн өмнөх насны маамуу.
Таван хүний НЭГ нь дунд сургуулийн сурагч. Арван таван хүний нэг нь тэтгэврийн насных. Гурван хүн тутмын нэг нь 35 хүртэлх насны залуучууд.

Баялаг хэрхэн хуваарилагддаг вэ?
20 монголын НЭГ нь аймаар баян, ГУРАВ нь хангалуун. Гурван монголын НЭГ нь нэн ядуу бол хоёр монголын НЭГ нь ядуу болоход хэзээд бэлэн өнөөдрөө аргацаагсад.

Хэн баялаг үйлдвэрлэдэг вэ?
Гурван монголын ХОЁР нь хөдөлмөрлөх насныхан бол НЭГ нь оюутан, зөвхөн НЭГ нь л ажил, хөдөлмөр эрхэлж баялаг бүтээнэ. Ажил хийдэг зургаан монголын НЭГ нь төрийн албан хаагч буюу татвар төлөгчийн мөнгөөр цалинжигч.Насанд хүрсэн найман монголын нэг нь ажил хийх ОГТ дургүй бол арвын НЭГ нь тэтгэвэрт, дөчийн НЭГ нь хөгжлийн бэрхшээлтэй. Хөгжлийн бэрхшээлтэй дөрвөн хүн тутмын ГУРАВ нь олдмол бэрхшээлтэй.

Хэнтэйгээ, хаана амьдардаг вэ?
Таван өрхийн ГУРАВ нь халуун ам бүлээрээ, дөрвийн НЭГ нь хадмуудтайгаа, харин арвын нэг нь ганцаараа амьдардаг байна. Хотод аав ээжтэйгээ амьдардаг айл хөдөөнийхнөөс хоёр дахин их. Баян-Өлгий аймагт нэг өрх хамгийн олуулаа, Дорноговь, Өмнө-Говь, Архангай, Булган, Хэнтий, Төв, Говь-Сүмбэрийн айлууд цөөхүүлээ амьдардаг юм байна.

Таван монгол айлын дөрөв нь өөрийн эзэмшлийн сууцандаа амьдардаг боловч нийт өрхийн бараг тал нь гэрт амьдарсаар. Улаанбаатарын таван айлын НЭГ нь л дэд бүтцийн шугам сүлжээнд бүрэн холбогдсон, тохилог сууцанд амьдардаг байна.

Бид технологи хэр ашигладаг вэ?
Улаанбаатарт зургаагаас дээш настай гурван хүний НЭГ нь интэрнэт хэрэглэж, дөрвөн хүний ГУРАВ нь гар утас ашигладаг.

Эх сурвалж:
Central Intelligence Agency http://www.cia.org
Үндэсний статистикийн хороо http://www.nso.mn

АНХААРУУЛГА: Дээрхи тоон үзүүлэлт нь тойм болохыг анхаарна уу.

Study in the USA

Америкт бакалаврт суралцах боломж

http://mongolia.usembassy.gov/ugrad3.html

Бакалавр, магистрт суралцах боломж

http://www.gobieducation.org/index_1.html

ИЧ: Зарлалын бодит үнэнийг тухайн байгууллагын веб хуудасны эзэн хариуцна. Хи хи хи.

Өвөл, утаа, угаар…

“Утааг арилгах нь ойрын таван жилдээ үлгэрийн далай гэдгийг хэнээр ч хэлүүлэлтгүй мэдэх улс төрчид энэ сонгуулиар сонгогдох мөнгөө хийхийн тулд гүйөө мөн олон төрлийн бичил болон том бизнесийг хийж байна да” … ПМ. 2011.10.10.

Нотлох баримт нь: http://gerhoroolol.blog.gogo.mn/read/entry322943 Д. Очирбат гишүүн НН дахь хуудсан дээрээ өвдөхөөсөө өмнө урьдчилан сэргийлэх нь чухал гээл ихэд онолдож. Эмч хүн байна утааны хор уршгийн талаар шинжлэх ухааны баримт, статистик уншсан харсан байлгүй. Ядаж сонссон биз. Гэвч бодит амьдрал дээр утаа үйлдвэрлэлийг дэмжээд байгаа нь онол, параахшиг зөрнө гэдгийн яруу тод илрэл юм даа. Ичээчээ, чи..

Манайхан сүүлийн 10 жил утаагүй зуух гэж ярьлаа хөөрхий. Зах зээлийн үнээс нь арав дахин хямд өгье гээд чиг борлогдохгүй байгаа тэр зууханд учир байна уу, эсхүл үнэхээр гэр хорооллынхон утаанаасаа салах дургүй байна уу?  Эсхүл Дашрэнцэн гуайн бичсэн “Утаанаас угаар нь найдвартай” гэдэг үнэн юм болов уу? Тэгвэл ч муу сайн байшин хорооллынхон угаартаад үкэж л байг гэж бодож байгаа Жи хорооллынхны зөв. Даанч тэр утаа гэдэг нь баян ядууг ялгадаггүй, жинкэн ардчилсан шударга эд болохоор шийдвэр гаргагчид нь гүйцэтгэгчидтэйгээ, баячууд нь борчуудтайгаа, байшинд амьдардаг би ч хордоод байна, гэр хороололд амьдардаг та ч хордоод байна, таны үр хүүхэд чиг хордоод байна.

Утааны хор холбогдлын талаар бүүр ойлгохгүй болохоор нь Нобелийн шагналтан залж авчраад лекц уншууллаа. Тэр лекцээ УИХ-ын чуулган дээр уншуулахгүй, тэгвэл гэр бэлэглээд байгаа нөхдүүд ядаж зуух бэлэглэдэг болох биз. Их хурлын хэд  маань “юм” бэлэглэх хообитой, ард бядныгаа харж гийгүүлдэг сайн күмс юм байгаам ш дээ, зайлуул.

Манай орон жилийн 280-300 хоногт нартай, цэлмэг байдаг. Салхиа болъёо гэхэд нарны эрчим хүч гээд ийм сайхан юм байж байхад яагаад энэний талаар бодохгүй байгааг л ойлгохгүй байгаам даа. Анхны хөрөнгө оруулалт өндөр, өртөг зардал ихтэйг ойлгож байна. Гэхдээ үнэгүй халамжийн мөнгө тарааж өгснөөс иймэрхүү мөнгө санхүү ихтэй хөтөлбөрт хөрөнгө оруулбал шийдвэр гаргагчид сонгуулийн мөнгөө босгоход илүү унацтай, ард бядандаа ач тустай баймаар юм.

Австралийн Засгийн газраас сүүлийн дөрвөн жил нарны эрчим хүч ашиглах хөтөлбөр хэрэгжүүлж, нарны хураагуур дээвэр дээрээ суулгасан айлд улсаас 8 мянган дойлуур өгдөг. Өрхийн хэрэглээ, хүчин чадлаасаа хамаараад нарны хураагуур нь янз бүрийн үнэтэй. Гол зарчим нь өдрийн цагаар тогоо хураагаад шөнө тэр тогоо цахилгааны шугамд нийлүүлнэ. Хэрэв энэ эрчим хүчний үйлдвэрлэл хэрэглээнээс давсан бол цахилгааны компани манайд өртэй, үйлдвэрлэснээсээ илүү хэрэглэвэл манайх төлнө.

Австралид төвлөрсөн халаалт, халуун усны систем байхгүй. Байрны халаалт, халуун усны асуудлыг цахилгаанаар шийднэ. Нарны хураагуур тавихаас өмнө манай гэрийн цахилгааны хэрэглээ сард дунджаар 250 орчим дойлуур байсан бол нарны хураагуур тавьсан эхний улиралд 5 дойлуур гарсан. Нарны хураагуурын эхний өртөг, суурилуулалттайгаа нийлээд 35 орчим мянган дойлуур болсноос улсаас авдаг 8 мянгаа хасаад 27 орчим мянга болсон. Үүнийгээ хэрэглээний бага хүүтэй зээлээр төлнө. Энд нарийн мэргэжилтний ажлын хөлс маш өндөр тул зөвхөн ажлын хөлс нь ойролцоогоор 2 мянга орчим болсон санагдаж байна.

Хүйтэн бүсийн оронд дулаан хадгалах том асуудал байдаг бол халуун дулаан оронд сэрүүнээ хадгалах нь яг ижилхэн том асуудал. Тийм болохоор байшиндаа дээврийн тусгаарлалт (insulation) хийж, дулаан алдагдлыг багасгасан, наран талын өрөөний цонхоо давхар шиллэсэн. Энд бас нилээд их мөнгө гарсан. Хэдийгээр эхний хөрөнгө оруулалт өндөр ч гэсэн энэ зардлаа 20 жилийн дотор бүрэн нөхчихнө. Хаусны ашиглалтын хугацаа дор хаяж 50 жил.

Манайд барилгын дулаан хадгалалт тооцох стандарт, нормууд бий. НҮБ ХХ Сүрлэн барилгын төсөл дуусахад Эрчим хүчний хэмнэлтийн төв нэртэй ТББ үйл ажиллагааг нь үргэлжлүүлэхээр байгуулагдсан ба Улаанбаатар офис нь Баруун дөрвөн замд Барилгын коллежийн урд талд улаан дээвэртэй сүрлэн барилгад байдаг. Салбар нь Дархан, Эрдэнэтэд бий. Тэнд барилгаас гадна эсгий гэрийн дулаан алдагдлыг бууруулах талаар гарын авлага, зөвлөмж их бий. Сургалт тогтмол явуулдаг.

Германы GTZ-ийн Хот байгуулалтын төслийн хүрээнд Чингэлтэй дүүргийн 5-р хорооны 8-р байрыг угсармал барилгын загвар болгон бүрэн дулаалсан.  Гэсэр сүмээс Баянбүрд рүү явдаг замын баруун гар талд чинь Нарны титэмийн хойно улаан хүрэн таван давхар байр бий. Уг төслийн ажлын хүрээнд манай ажлын өмнө агаарын бохирдол хэмжих самбар хийсэн ба анх хийлгэхэд -20С-ээс доош буруу заагаад ажиллахгүй байгаа тул засуулна гээд төслийн удирдагч герман эмэгтэй ууртай хэлж байсан. Манай барилгуудыг шөнө дулаан хэмжигч багажаар харахаар угсармал барилга заадлаараа улаарч туяараад “их гоё” харагддаг юм. ТВ-ийнхэн энэ талаар нэвтрүүлэг хийвэл их олон хүн үзнэ дээ.

Би хувьдаа нарны эрчим хүчний хавтан Монголд нэвтэрвэл балкон дээрээ авч тавина гэж боддог. Үнэгүй цахилгаандаа биш, байгаль орчинд найртай гэдэг нь хамгийн гол шалтгаан. Дараа нь балконоо дулаалж байгаад хүлэмж бариад төмс, байцаагаа болий гэхэд нарийн ногоо тариад хүнсэндээ хэрэглэвэл гоё доо. Хайдропоник буюу (hydroponics) эрдсийн уусмалд хүнс тариалах энэ ажлыг хийхэд том талбай хэрэггүй. Сургалтад нь сууж, өөрийн биеэр туршлага судалсан боломжийн юм байна билээ, найз нараа.

Австрали улс төр

Өнөөдөр олон сарын улс төрийн тулааны эцэст CARBON TAX хуулийн төсөл доод танхимаар хоёрхон саналын илүүтэйгээр батлагдав. ЕС Жулиа Гиллардын хувьд анхны том амжилт нь гэж хэлж болно. Жилийн өмнө хуучин ЕС Кэвин Раддыг нам дотроо унагахдаа энэ хууль дээр дөрөөлсөн боловч он гарснаас хойш уг хуулийн төслийг дахин өргөн барьснаар  тэрээр JuLIAR нэртэй болсон юм. Сүүлийн хэдэн сар уул, уурхай, үйлдвэрлэгч салбарын ҮЭ, сөрөг хүчний эрс эсэргүүцэлтэй үзэлцээд “алаан” болсон юм.

Би түүний өмнөөс, түүний намын өмнөөс баяртай байна. Хэдийгээр улс төрийн тоглолт боловч байгаль орчны асуудал нь ирээдүйдээ оруулж байгаа томоохон хөрөнгө оруулалт тул байгаль орчинд хортой үйл ажиллагаа явуулагчдыг татвардах нь зөв юм. Уг хуулийн төслийг эсэргүүцэгчдийн хамгийн гол үндэслэл: Дэлхийн бүх орнуудаас яахаараа ганцхан манай улс ийм хуультай байж, бусад хүмүүсийн хийж байгаа балгийг үйлдвэрлэгч нар үүрэх ёстой юм бэ?

http://au.news.yahoo.com/video/national/watch/26902735/

Дээрхи видеоны хамгийн гоё хэсэг: сонгуулийн амлалт-хуулиа зүтгүүлж чадалгүй унасан хуучин ЕС шинэ ЕС үнсэхэд сөрөг хүчнийхэн “татаж унав”.

Өнгөрсөн жил байхаа түвд ээжтэй ч гэлүү Австралийн хятад(http://www.carbonpool.com/people.html)  манайд очсон байсан. Тэр болохоор ерөөсөө байгаль орчинд үлдээж байгаа ул мөрийг арилжааны хэлбэрт оруулах загвар сурталчилдаг. Иймэрхүү хүмүүсийг нийгмийн энтэрпренөр гэж нэрлэдэг ба яг яс юман дээрээ сайн бодох юм бол манай фэн-шуйчин Ганбаатар, арван хэлтэй, ард түмний багш Арго ч энэ ангилалд орно.

Хандивын аян

Хавдар судлалын үндэсний төвд сайн дураар ажиллаж буй австрали охины захиаг толилуулж байна.

Dear reader,

My name is Haley McNamara and I am an oncology social worker currently working at the National Cancer Centre. As part of my role at the Centre, I am developing the National Cancer Centre Volunteer Program.  One aspect of the Volunteer Program will be a mobile library.  Volunteers will take a trolley filled with books and games to each room in every ward of the hospital, and operate a loan system that allows inpatients of all ages to borrow books and games while they are staying in hospital.  Hospital stays for cancer patients can be very long, boring and distressing, and having a book to read can help to make time go a little faster and keep the mind busy.

Эрхэм уншигч Танаа,

Миний нэрийг Хэйли МакНамара гэдэг. Би хорт хавдарын чиглэлээр ажилладаг нийгмийн ажилтан. Одоо Хавдар судлалын үндэсний төвд сайн дурын ажилтны хөтөлбөрийг боловсруулахаар ажиллаж байна. Энэхүү хөтөлбөрийн нэг хэсэг нь зөөврийн номын сан байгуулах бөгөөд сайн дурын ажилтнууд ном, тоглоомуудыг өвчтөнүүдэд зээлээр уншуулах зорилгоор эмнэлгийн тасаг болгон руу түрдэг тэргээр зөөх боломжийг бүрдүүлэх юм. Хавдрын өвчтөнүүдийн хувьд эмнэлэгт удаан хугацаагаар хэвтэж эмчлүүлдэг ба энэ нь уйтай, сэтгэл санааны дарамттай байдаг тул хэрэвзээ тэдгээр өвчтөнүүд ном зээлээр унших боломжтой болбол тэдний хувьд цаг хугацаа арай хурдан өнгөрөх болов уу.

In order for this service to be successful, we are asking for donations of unwanted Mongolian books and games of all types.  We would greatly appreciate any donations that are provided.  I can be contacted to arrange pick-up of any donations, or alternately books and games can be dropped at the National Cancer Centre – however please contact me (preferably by email) in the first instance.

Энэхүү боломжийг олгохын тулд та бүхнийг бидэнд ашигладаггүй монгол ном, хүүхдийн тоглоомоо хандивлаач гэж гуйж байна. Ямарч хандивыг бид баяртайгаар хүлээн авах болно. Хэрэв та надтай холбогдвол би өөрөө хандивын ном, тоглоом цуглуулах ажлыг зохицуулж болох ба эсхүл ХСҮТөвд авчирч өгч болно. Тийм болохоор эхлээд надтай холбогдоорой (ялангуяа мэйл хаягаар)

Your donation will make a valuable contribution to the lives of cancer patients in Mongolia.  Please forward this email to anybody you think may be interested in helping out.  We thank you for your help with our project.

Таны өгсөн хандив хавдар гэдэг энэхүү аюулт өвчнөөр шаналж буй хүмүүсийн амьдралд үнэтэй өөрчлөлт оруулах болно. Энэхүү захиаг бусад сайн санаат хүмүүст дамжуулж өгнө үү.

Бидний төслийг тусалж дэмжсэнд таньд баярлалаа.

 

Kind regards,

Haley McNamara
Australian Youth Ambassador for Development (AYAD)

Австралийн хөгжлийн залуу элч

Social Worker
National Cancer Centre
Ulaanbaatar, Mongolia

Mobile: (+976) 9512 1638

haley_mcnamara@hotmail.com

Үнсгэлжин

Зорилтот блогчид бүлгийн гишүүдийн энэ сарын сэдэв хүүхдийн эрх. Манай улсад энэ талаар “бичдэг”, “мэддэг” хүмүүс шороон бум, энэ чиглэлээр ажилладаг төрийн бус байгууллагын тоо 300 давсан.

Би төрүүлсэн үрээ өөрөө мэдъе, хүн биш хүүхэд гэдэг сэтгэхүйг яавал халж эрхээ хамгаалах чадамжгүй тэднийг яавал ирээдүйн биш өнөөдрийн иргэн гэж хардаг болгох вэ? Энэ олон асуултын хариуг би мэдэхгүй. Гэхдээ “эрх” гэж томруулж ярихаасаа өмнө өдөр тутам тохиолддог та бидний мэддэг боловч мэдэрдэггүй зүйлсийн талаар бичихээр шийдлээ.

Надад залуу бүсгүйчүүдийн СиВи унших тохиолдол олон гардаг юм. Тэнд “Үнсгэлжин”, “Гоо охин” гэх мэт хүүхдийн уралдаанд түрүүлсэн гэж бичсэн байх нь олонтаа. Үнэхээр бахархамаар хэрэг мөн. Гэхдээ…

Та бүхэн санаж буй бол ТВ-ээр бага насны хүүхдүүдийн мисс шалгаруулах тэмцээн гаргадаг. Бүлтийтэл нь гоёж, уруул, нүдийг нь будсан бяцхан охидууд дуулж, бүжиглэж, шүлэг уншиж, асуултад хариулдаг. Юмны учир мэдэхгүй тэднийгээ балчир наснаас нь эхлэн гадаад үзэмжээр нь “зодолдуулчихаж” байгаа эцэг эхчүүд, шүүгчид юу бодож явдгийг би мэдэхгүй. Бодоход багаас нь эхлэн авъяас чадварыг нь сорьж, дуртай чиглэлийг нь сонгуулах байх Саяхандаа нэг блог дээр 10 настай охин нь ноолууран хувцасны шоунд загвар өмсөх эрхийн төлөө уралдаад түрүүлж чадалгүй, нус нулимстайгаа хутгалдсан талаар бичсэн байсан.

Ялагдлын шорвог амтыг арван насандаа мэдэрсэн тэр охин амьдралд ялагч, ялагдагч байдаггүй гэдгийг ойлготлоо дахиад 20 жил болох байх. Өөртөө итгэлтэй залуу бүсгүй болж төлөвшихөд түүнд олон олон ялалт хэрэгтэй.

Эгчийн яриа: Охиных нь ангийн хүүхэд чи НӨГӨӨ Л палаажаа өмссөн юм уу? гэж асуусан гээд 5 настай Б дүү маань хүүхдийн баяраар заавал шинэ палааж өмсөнө гэсэн гэнэ. Учир нь шинэ жилээр өмссөн хамгийн хайртай “бомбогор” гоёлын цагаан палаажаа мартын 8-аар өмссөн юм. 1997 он

Найзын яриа: Дөрвөн настай охин нь толинд өөрийгөө хараад миний хамар муухай, нүд онин, би халтар г.м-ээр явж өгч байна гэнээ. 2002 он.

12-15 настай охидууд дэглэм барьж турж байна.Шилжилтийн насандаа бэлгийн даавар ялгаруулж эхэлснээс болоод таргалдаг үе нь таарч байхад хоолоо хасч байгаа тэднийг яалтай. Багаас нь гадаад үзэмжийн асуудлыг нэгд тавьчихаар мэдлэгт биш үзэмжинд дулдуйдсан хүмүүс олширно. Миссийн тэмцээнд оролцогчдын ихэнхи нь ийм төрлийн тэмцээнд багаасаа оролцсон охидууд байдаг. Алимаа өөрөө намхан, царай муутай болохоороо миссүүдэд атаархаад ийм юм бичиж байна гэж бодуузай. Насанд хүрсэн хүмүүсийн дунд миссээ шалгаруулна уу, зиссээ шалгаруулна уу хамаа алга. Оролцогчид нь үүрэг хариуцлагаа, гарах үр дагаврыг нь хүлээх чадвартай. Харин цэцэрлэгийн насны, шилжилтийн насны, насанд хүрээгүй төлөвшөөгүй хүүхдүүдийн талаар энд ярьж байгаа юм шүү. Эмэгтэй хүний энд тэндээ овойж товойдог гоо сайхан нь бүрэлдээгүй 16 настай дунд сургуулийн сурагч охин миссийн титмийн төлөө тайзан дээр усны хувцастай инээмсэглэн алхална.

Биеийн гадаад үзэмж, туранхай л бол гоё гэдэг нийтлэг ойлголт манай нийгэмд улам бүр тархсаар. Миний хөгшин ээжийн үед тарган цатгалан эмэгтэйг нүүр дүүрэн сайхан эмэгтэй гэж үнэлдэг байсан гэнэ лээ. Тийм ч учраас “буяны тарга” гэдэг ойлголт монголчуудад бий болсон байх. Хөдөлгөөний дутагдалд орох боломжгүйгээр хөдөлмөрлөдөг байсан тэр үеийн хүмүүс бүгд шөрмөслөг, мах шөл нь таарсан хүмүүс байсан (60-аад оны хүмүүсийн зургийг манай үеийнхэнтэй харьцуулаад хараарай). Тарган хүн мэр сэр байсан нь ихэнхидээ өвчний тарга байсан юм. Сэтгэл судлаачдын нотолж байгаагаар өвчний учраас л биш бол илүүдэл жинтэй, эсхүл хэт туранхай байна гэдэг нь тэр хүн сэтгэл зүйн ямар нэг асуудалтай байгааг харуулдаг гэнэ лээ. Энэ асуудал нь ихэнхи тохиолдолд бага насандаа авсан сэтгэл зүйн гэмтэлтэй холбоотой байдаг гэсэн шүү.

 

 

 

 

 

So bad, it’s good for you.

Unraveling medical contradictions.

Scientists keep telling us that science isn’t based on certainty. Findings are always provisional, subject to change when new evidence emerges.

Анагаахын шинжлэх ухааны эсрэг тэсрэг байр суурь

Шинжлэх ухааны судлаачид шинжлэх ухаан нь өөрөө нягт тодорхой зүйл дээр үндэслэгдээгүй гэж батлан хэлдэг. Судалгааны дүгнэлт нь тухайлсан тул шинээр нотлох баримт гарч ирэхэд, өөрчлөгдөх боломжтой юм.

1. SALT

The prevailing view is that salt causes the body to retain water, which increases blood pressure and leads to heart desease. In Mongolia, cardiovascular desease is the number one cause of death (MCC, 2010).

Нийтлэг ойлголтоор давс нь ус хуримтлуулдаг. Ус хуримтлагдсанаар цусны даралт ихэсдэг тул энэ нь зүрхний өвчлөлд хүргэдэг. Монголд зүрх судасны өвчин үхэлд хүргэдэг хамгийн нэгдүгээр шалтгаан юм (МСС, 2010).

One research, published in British Medical Journal (2009) found that a high-salt diet increased the risk of stroke by 23 %.

British Medical Journal (2009)-д нийтлэгдсэн судалгааны дүгнэлт хүнсэн дэхь давсны их хэрэглээ нь цус харвах магадлалыг 23% нэмэгдүүлдэг.

An analysis of seven studies on salt and cardiovascular desease, published in the American Journal of Hypertension, found that there was no strong evdience that consuming less salt reduces the risk for heart attacks and strokes in people with normal or high blood pressure.

American Journal of Hypertension -д нийтлэгдсэн давс болон зүрх, судасны өвчний хамаарлын долоон судалгаанд шинжилгээ хийсэн дүгнэлтээр давс бага хэрэглэх нь хэвийн болон өндөр даралттай хүмүүс зүрхний дутагдалд орох, цус харвалтыг бууруулдах болохыг нотлох бодитой баримт байхгүй болно. 

The May issue of the Journal of the American Medical Association published interesting findings. A study led by Dr Jan Staessen, of the University of Leuven in Belgium, followed 3681 Europeans. The researchers found participants with the lowest salt intake had the highest rate of death from heart desease (4%)

 Journal of the American Medical Association-сэтгүүлийн тавдугаар сарын дугаарт нэгэн сонирхолтой дүгнэлт гарчээ. Бельгийн Лөөвэний Их сургуулийн Др. Жан Стаиссений ахалсан судалгааны баг 3681 европ хүн судалсны үндсэн дээр эдгээр иргэдээс давс хамгийн бага хэрэглэдэг хүмүүс бусадтай харьцуулахад зүрхний өвчнөөр хамгийн их нас барсан болохыг тогтоожээ (4 хувь нь).

Now, are you confused? Well, a verdict is if you suffer from hypertension or from heart desease, go easy on the salt.

Толгой чинь эргэчихэв үү? Дүгнэлт нь хэрэв чи өндөр даралттай, эсхүл зүрхний өвчтэй бол давс бага хэрэглэ.

Credits goes to Clint Witchalls, The Independent.